Op naar het secundair onderwijs
Vorig jaar deze periode was behoorlijk turbulent op vlak van onderwijskeuzes. Jorik zat in het zesde leerjaar, de deur van de grote saaie onderbenutting van tijd, energie en kansen van zes jaar middelbaar onderwijs ging bedreigend open. Ik vind over het algemeen het secundair onderwijs volledig onderaan bungelen in de kwaliteitsranking van onze onderwijsniveaus, en ik zat al een poos tegen het einde van de lagere school op te kijken om die reden.
Ik had er altijd al aan gedacht terug te keren naar de Steinerschool (Jorik en Daan hadden er prachtige kleuterjaren) voor het middelbaar onderwijs. Omdat dat in mijn ogen de enige secundaire school in de buurt is die écht radicaal andere en straffe pedagogische keuzes maakt. En dat staat volledig los van individuele leerkrachten in andere scholen. Ik ken er fantastische, ik heb er nog andere geweldige ontmoet en gesproken tijdens info-avonden en opendeurdagen. Maar ik bleef vooral zien hoe ze zuchtend tegen een systeem aan beuken dat niet beweegt.
“Ik weet het, ik vind het ook een schande, die hoeveelheid huiswerk in onze school, heb hier zelf een dochter lopen. Maar er zijn nu eenmaal veel collega’s én vooral ook ouders die dat als een prestigezaak blijven zien, je wordt met de rug aangekeken als je pleit voor minder huiswerk.”
“Het is echt onze bedoeling om steeds meer écht aan methodeonderwijs te doen. Maar het vraagt wel tijd om iedereen mee te krijgen.”
“Jawel, er is een systeem om ervoor te zorgen dat het aantal toetsen vermindert en dat leerkrachten op elkaar afgestemd raken. Helaas is dat verworden tot een race om als eerste je toetsen op Toledo te zetten, een gevecht voor je vak.”
Ik had het Steinerschool-idee naast me neergelegd, want ik was niet van plan twee weken te gaan kamperen, laat staan plaatsen in te nemen van kinderen die er ook in de lagere school hadden gezeten. Ik wilde ze wel bezoeken. Omdat ik wilde dat Jorik de school terug met eigen ogen zou bekijken en los kwam van het beeld dat ze er onder schoolvrienden over ophingen. (Soft en raar. En je leert er niet deftig schrijven. Jorik hoort natuurlijk ook tot de generatie waarin sommige Steinerschoolkinderen een allesbehalve mooi parcours hebben doorlopen wegens helaas een crisisperiode in de lagere school.) Dus gingen we naar de info-avond en naar de opendeurdag. Zodat het alvast een piste zou worden om eventueel in het derde jaar in te stromen, omdat er op dat moment vaak weer veel verschuivingen zijn in schoolbezettingen. Dat was superboeiend en ook pijnlijk. Het beeld van wat middelbaar onderwijs dus niét zou worden. Na een half uur op de opendeurdag rondlopen zei Jorik: “Het is waar. Hier wil ik zijn.”
Toen het nieuws kwam dat de zevende klas zou ontdubbeld worden, ben ik hem alsnog op de wachtlijst gaan zetten, met spijt dat ik tóch niet was gaan kamperen. Want het was nog erg onwaarschijnlijk, hij stond vijfde op de wachtlijst.
Denken, voelen, willen
Ondertussen was hij ingeschreven in de school waar de meesten van zijn vrienden heen gingen. Het maakte me niet uit. Naast het verschil met de Steinerschool verbleekten alle onderlingen verschillen tussen de andere scholen. En dus waren vriendschappen en nabijheid (niet elke dag door het zotte verkeer!) voor mij prima criteria.
Ondertussen werd ik tot mijn verrassing geconfronteerd met oordelen van anderen over zijn keuze-uren. “Gaat Jorik echt artistieke doen???” In al mijn naïviteit begon ik telkens te vertellen over hoe beeldend hij is, hoe graag hij tekent en fotografeert en… Het is pas bij de derde of vierde keer dat ik die opmerking kreeg dat iemand ook zei wat er ónder die opmerking lag en mijn trage frank viel. De eigenlijke vraag was immers waarom iemand met zijn intellectuele capaciteit geen Latijn ging doen.
Dàt dus natuurlijk… de oververheerlijking van “de kop”, dat lichaamsdeel waarvoor de rest van het lijf enkel als transportmiddel dient. Ik word in mijn werk voortdurend geconfronteerd met dertigers, veertigers en vijftigers die behoorlijk vastlopen in hun communicatie en interacties met collega’s en/of met hun eigen parcours-de route in leven en werk. En ik stel vast dat een van de grootste oorzaken daarvan is dat veel mensen ontzettend gedisconnecteerd zijn geraakt van wat ze waarnemen, wat ze voelen en wat ze willen. Wat gedacht wordt en soms nog meer wat verondersteld wordt gedacht te worden, zijn vaak de grote drijfveren in de dagelijkse beslissingen die mensen nemen. En ik ben ervan overtuigd dat de jarenlange blootstelling aan “hoofd”-onderwijs in een competitief watervalsysteem daar een grote boosdoener voor is waarvan de gevolgen nog steeds zwaar onderschat worden.
Het gegeven dat de Steinerschool radicaal staat voor een evenwichtige ontwikkeling van denken, voelen en willen, is dus exact waarom ik er zo weg van ben. Mensen zien vaak de verpakking: die speciale school waar je ook veel tekent, zingt en aan oude ambachten doet. Best leuk toch.
Maar dat kunst je zintuigen en je gevoelsleven openhoudt en houtbewerking je wilskracht traint, is waar het in essentie om gaat. Dat de verbindingen in de hersenen, die tot een jaar of 25 jaar volop gelegd worden, het best tot stand komen in een lijf dat letterlijk voldoende “in beweging” is, is iets wat hier au serieux genomen wordt.
In mijn eigen werk als trainer werk ik voortdurend met de drie-eenheid denken/voelen/willen. Inspirerende kapstokken daarvoor vind ik bij Theorie U. De drie niveaus (open geest, open hart, open wil) gebruik ik steeds in het trainen van improvisatieprincipes. Al vaak zag ik de sterke parallel met wat ik ken uit de Steinerpedagogie. Ik bedacht onlangs dat dat geen toeval kon zijn en dat is het ook niet, zie bijvoorbeeld dit artikel over Otto Scharmer op de website van de Vrije School (Steinerscholen in Nederland).
Crowdfunding voor de Leuvense Steinerschool (De Zonnewijzer)
Op 30 augustus kregen we telefoon, er waren nog wat verschuivingen gebeurd en Jorik kon starten.
Op 1 september zag ik de openingsceremonie van het schooljaar. Ik zag een team leerkrachten op het podium dat uit de grond van hun hart de kinderen en jongeren warm onthaalden.
Elke dag zie ik hier een dertienjarige gezwind naar school vertrekken.
Ik lees superinteressante periode-onderwijsschriften. En Jorik vertelt regelmatig enthousiast over wat hij leert. Hij is ineens ook een zingend wezen in huis. We staan versteld van de houten slalepel die hij vanaf de boomstam heeft gemaakt. Jorik is hier nu ook de fietshersteller.
Ik stel met genoegen vast hoe elk vak uitreikt naar andere leerdomeinen. In deze school hebben ze geen VOETEN en GIP-weken nodig (VakOverschrijdende EindTermEN en GeIntegreerde Projectweken) nodig. Alles staat hier vanzelf met alles in verbinding.
Hij is deel van een leerlingenraad die een verregaande inspraak en samenwerking heeft in en met het leerkrachtenteam. Algemeen in de relatie met leerkrachten stel ik vooral wederzijds respect vast.
Zo kan ik nog even doorgaan.
Ik ben bovenal élke dag dankbaar voor die telefoon op 30 augustus.
En ik vind het knap dat de school uitreikt naar de groeiende groep mensen die vragen naar dit soort onderwijs. En dus de zevende klas ook in de komende jaren gaat ontdubbelen. Dat de nood aan geld en de daarvoor opgezette crowdfunding de school aanzet om meer naar buiten te treden en zo ook meer te communiceren over hun visie vind ik een hele goede zaak. Het Steineronderwijs van vandaag staat met twee voeten in déze wereld en maakt dagelijks de evenwichtsoefening tussen dankbaar aangrijpen wat nieuwe evoluties bieden en tegelijk stevig weerstand bieden waar nodig vanuit een gegronde ontwikkelings- en levensvisie. Dat merk je als ouder in veel zaken. Daar valt zoveel van te leren. Daarom ben ik blij als deze onderwijspedagogie meer in het licht komt. Want een punt van kritiek dat ik (tot nu toe) heb op Steineronderwijs is dat het zo afwezig lijkt in de onderwijsdiscussies. In een tijd bijvoorbeeld waarin men pogingen doet om de tussenschotten tussen ASO, TSO, BSO en KSO minder hoog en dik te maken, hebben ze zoveel fundamenteel inzicht en inspiratie te bieden. Komaan Steineronderwijs, ga in de spotlight staan! Onze jongeren hebben je nodig.
Ik vind het eigenlijk niet kunnen dat wij geld geven aan onderwijsprojecten terwijl we al zoveel voor onderwijs betalen via ons belastingsgeld. Dat heeft me ook altijd tegengehouden in het opzetten van of meegaan in alternatieve privé onderwijsinitiatieven in het verleden.
Dat de subsidies van een school berekend worden op basis van het aantal leerlingen van het schooljaar voordien zou vanaf een bepaalde sterke groei -zoals nu in de Zonnewijzer- echt anders moeten. Het beleid moet inzien dat de groeiende vraag naar een bepaalde onderwijsvorm een nood uitdrukt en daar een antwoord op bieden. Dergelijke gesprekken zijn ook gaande.
Helaas is evolutie in onderwijs tergend traag en onder het motto “vele kleintjes maken een groot” roep ik bij deze toch op om ook een duit in het zakje te doen van een prachtig schoolproject!
https://www.indiegogo.com/projects/steinerschool-leuven-the-new-class-7-alternative-education#/