In de originele vorm bestaat Forumtheater uit een stuk gemaakt en meestal ook gespeeld samen met mensen van de doelgroep voor wie het bestemd is. Typisch gaat het om een thema waarbij de doelgroep op een of andere manier onderdrukt wordt. Door een andere groep mensen, of door het systeem. Na het eigenlijke stuk, begint het échte werk, namelijk het deel waarin toeschouwers de scène op kunnen om de plaats in te nemen van de protagonist en het heft in eigen handen te nemen – om dat vervolgens in het echte leven ook een stuk beter te doen.
Adrian Jackson wijdt zich met zijn groep Cardboard Citizens (UK) bijvoorbeeld volledig aan de situatie van daklozen.
Hij is de man bij wie ik enkele jaren geleden voor het eerst écht kon proeven van forumtheater. Dat was een sterke ervaring, ook al was het in een workshopsetting.
Adrian benadrukte tjjdens de sessie dat Augusto Boal, de grondlegger aan wiens zijde hij intensief gewerkt had, niet zo tevreden was met de evolutie die forumtheater als een methode had gevonden in in bedrijfstheater. Omwille van afkookverschijnselen.
Ook wij hebben het naar onze hand gezet. We zetten het ook in binnen thema’s waar men niet echt over mens-onterende onderdrukking kan spreken. Toch denken en zien we dat het zinvol is. Omdat machtsverhoudingen of vastgeroeste systemen binnen organisaties op de lange duur ook, op een sluipende manier, onderdrukkend kunnen werken in iemands bestaan.
Voor wie wat tijd heeft: hier een filmpje als verslag van een samenwerking met de organisatie UKWON uit Engeland op initiatief van Flanders Synergy, waarbij we gespeeld hebben voor DAF, BP Geel en Stad Gent. Op het einde hoor je van de deelnemers zelf hoe ze het ervaarden.
[youtube https://www.youtube.com/watch?v=5CzqwTIVGEs&w=420&h=315]
De afkookverschijnselen waarvan eerder sprake hebben zeker ook te maken met feit dat men al te vaak interactieve werkvormen “voorzichtiger” maakt in bedrijfsmiddens omdat men denkt dat het anders niet gaat werken.
Dat doen we uitdrukkelijk niet en we hopen dan ook dat we mogen zeggen dat onze versie geen afbreuk doet aan de geest van deze mooie straffe theaterwerkvorm. En dat Boal zich niet omdraait in zijn graf..
Onze “touch” heeft natuurlijk met improvisatie te maken. Bij ons is (met uitzondering van enkele specifieke samenwerkingsprojecten) het initiële deel gespeeld door onszelf en volledig geïmproviseerd. Zoals vaak, en hier uitermate, op basis van inbreng van het publiek. Soms terplekke, soms vooraf. Zij maken de setting, ontwerpen de personages, en we gebruiken bijvoorbeeld ook letterlijke dialooglijnen uit hun eigen situaties.
Recent waren we te gast in Don Bosco Hechtel-Eksel, waar we al enkele jaren een vast programma-onderdeel zijn van de bezinningstweedaagse van de derdejaars. Het thema is dan “eigen verantwoordelijkheid”, waarbij een vijftienjarige in een escalerende situatie terecht komt door “foute vrienden”, een moeilijke gezinssituatie, of een reeks vervelende gebeurtenissen op school. Dé exploratievraag is: wat kan ze wél zelf in handen nemen? En de leerlingen gaven zich – wederom – voluit. Ze verrasten ons meer dan eens op scène, zowel bijvoorbeeld het meisje met de standvastige uiteenzetting die uitgroeide tot een heuse monoloog, als die jongens met hun zowat slampoetry-aanpak.
Na een uur is de cast verveelvoudigd in aantal en dat op zich is al een bijzondere ervaring.
Hier een beeldverslag.
(foto’s Jan Schepers)
Oja, en dank aan de ene leerling die achteraf ook met ons allemaal op de foto wilde en niet alleen met Toon van Thuis ;-). Ons ego gered, of tenminste getroost 🙂
